"Φρένο" στις δεσμεύσεις καταθέσεων

Ανατροπή στα σχέδια του ΥΠΟΙΚ για πάταξη της φοροδιαφυγής φέρνει απόφαση του ΣτΕ να κρίνει εκ νέου αντισυνταγματική τη δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών και παντός είδους περιουσιακών στοιχειών που επιβάλλει το ΣΔΟΕ στο πλαίσιο ελέγχων για σοβαρές οικονομικές παραβάσεις.

Αντισυνταγματική κρίθηκε η δυνατότητα του ΣΔΟΕ να δεσμεύει καταθέσεις και να «παγώνει» περιουσιακά στοιχεία στο πλαίσιο ερευνών για φορολογικές υποθέσειςΕιδικότερα, το Δ’ Τμήμα του ΣτΕ εξέδωσε απόφαση που ακυρώνει πράξη του ΣΔΟΕ με την οποία είχαν «παγώσει» πριν από λίγους μήνες 2,6 εκατ. ευρώ σε τραπεζικούς λογαριασμούς επιχειρηματία. Σύμφωνα με δημοσίευμα στην εφημερίδα «Έθνος», οι λογαριασμοί αυτοί ήταν κοινοί με τη σύζυγο και μ’ ένα από τα παιδιά του επιχειρηματία. Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική τη δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων, καθώς και την απαγόρευση ανάληψης οποιουδήποτε χρηματικού ποσού, κίνησης θυρίδων και κάθε χρηματιστηριακού προϊόντος που ανήκουν στην οικογένεια και οι οποίες επιβλήθηκαν στο πλαίσιο φορολογικού ελέγχου.

Ακολουθώντας τη νομολογιακή γραμμή που χάραξε η Ολομέλεια ΣτΕ πριν από λίγους μήνες η οποία αμφισβητεί την επάρκεια του νομοθετικού πλαισίου, το Δ’ Τμήμα ΣτΕ χτύπησε ουσιαστικά «καμπανάκι» στο Υπουργείο Οικονομικών για άμεσο κίνδυνο ακύρωσης πολλών παρόμοιων δεσμεύσεων περιουσιακών στοιχείων, εξαιτίας των συνταγματικών προβλημάτων που παρουσιάζει η νομοθεσία η οποία δίνει τη δυνατότητα στο ΣΔΟΕ να «μπλοκάρει» άμεσα τραπεζικούς λογαριασμούς, «παγώνοντας» κάθε συναλλαγή και περιουσιακό στοιχείο τα οποία διερευνά αδιάκριτα χωρίς κανέναν περιορισμό.

Αντίθετη με το Σύνταγμα

Αυτή όμως η απεριόριστη εξουσία των διωκτικών οικονομικών αρχών να δεσμεύουν τα πάντα, έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα καθώς αποτελεί μια ιδιαίτερα σοβαρή και μεγάλη σε εύρος επέμβαση σε συνταγματικώς προστατευόμενα αγαθά του ελεγχόμενου ατόμου και ειδικότερα μια επέμβαση στα περιουσιακά δικαιώματα στην επαγγελματική και οικονομική ελευθερία του.

Το ΣτΕ δέχεται ότι η ισχύουσα νομοθεσία παρουσιάζει πολλά κενά, ασάφειες και αόριστες έννοιες, με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται οι προϋποθέσεις και εγγυήσεις που απαιτεί το Σύνταγμα για την προστασία δικαιωμάτων τα οποία περιορίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η νομοθεσία παρέχει στο ΣΔΟΕ ευρύτατη διακριτική ευχέρεια για το τι μπορεί να δεσμεύσει, επιτρέποντας στην πράξη να «μπλοκάρει» τα πάντα, προκαλώντας όμως δυσανάλογα σοβαρές επιβαρύνσεις για τους ελεγχόμενους.

Έτσι μολονότι το μέτρο προβλέφθηκε για εξυπηρέτηση σκοπών δημοσίου συμφέροντος, όπως είναι η διατήρηση στοιχείων προς διευκόλυνση των ερευνών για τυχόν οικονομικές παραβάσεις, εν τούτοις εμφανίζει πολλά προβλήματα. Κι αυτό γιατί δεν καθορίζονται στον νόμο με τρόπο σαφή και αντικειμενικό κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορούν να δεσμευτούν περιουσιακά στοιχεία, σε πόσο μεγάλη έκταση επιτρέπεται να «μπλοκαριστούν» και για πόσο μεγάλο διάστημα, με συνέπεια να μπορεί να βρεθεί ο ελεγχόμενος σε εξαιρετικά δυσμενή κατάσταση ακόμα και για τις στοιχειώδεις ανάγκες διαβίωσης.