HTAN O ΠΑΡΘΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΒΑΜΜΕΝΑ ΜΕ ΠΑΡΔΑΛΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΟΠΩΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΟΙ ΕΥΦΥΟΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ;

Τα εκθαμβωτικά χρώματα για τον Παρθενώνα και για τα ελληνικά αγάλματα δεν είναι αλήθεια. Την εποχή που χτίσθηκε ο Παρθενών η χρωματική κλίμακα που επικρατούσε ήταν η τετραχρωμία, η οποία συνίστατο από το γαιώδες κόκκινο, την ώχρα το λευκό και το μαύρο αιθάλης. Αυτή η κλίμακα, ως γαιώδης και χαμηλής έντασης, ονομαζόταν «αυστηρή» και βασιζόταν στην αξία του μέτρου και στην φιλοσοφία των τεσσάρων στοιχείων του κόσμου. Το αισθητικό της αποτέλεσμα εθεωρείτο ανώτερο της ανθηρής κλίμακας των έντονων χρωμάτων, της οποίας η χρήση εξαπλώθηκε κατά την ελληνιστική εποχή και κορυφώθηκε κατά την ρωμαϊκή και η οποία κατηγορήθηκε από τους φιλοσόφους ως ανατολίζουσα, αισθησιακή, υλιστική, παρακμιακή και βάρβαρη που ως αποτέλεσμα έχει μόνο τον εντυπωσιασμό. Η αξία που απέδιδαν στην τετραχρωμική αυστηρή κλίμακα, οι αρχαίοι, συνίστατο στο γεγονός, πως η χρήση της στην ζωγραφική επέτρεπε να δεσπόζει το φως επί του έργου, και οι μορφές και τα πλασίματα να αποκαλύπτονται φωτιστικά. Το ίδιο φωτιστικό αποτέλεσμα επεδίωκαν και για τα αγάλματα και για τα αρχιτεκτονικά έργα τους.




Ένεκεν αυτού του αιτήματος, οι αρχαίοι δημιουργοί έκαναν οπτικές διορθώσεις στα πλασίματα των γλυπτών και στις κλίσεις και στις αναλογίες των όγκων των αρχιτεκτονικών έργων τους, ώστε να βελτιώνουν το αισθητικό αποτέλεσμα που προκαλεί η ηλιακή φωτοχυσία επί της μορφής, και ώστε η σμίλη του φωτός να συνθέτει το μέγιστο κάλλος. Εάν επι-χρωμάτιζαν τα γλυπτά και τα αρχιτεκτονήματά τους και δη με έντονα χρώματα, οι οπτικές διορθώσεις δεν θα χρειαζόταν διότι δεν θα φαινόταν η φωτοσκίαση. Στα αγάλματα έβαφαν μόνο τα μάτια με απαλά γαιώδη χρώματα, και κυρίως κατά την αρχαϊκή περίοδο, για να προσθέσουν την αποτύπωση του βλέμματος.



Επί πλέον, εάν όντως οι δυτικοί ευφυολόγοι πίστευαν αυτά που υπο-στηρίζουν, περί παρδαλών χρωμάτων στον Παρθενώνα, τότε γιατί στο αντίγραφο του Παρθενώνα που έχτισαν στην Νashville των ΗΠΑ δεν έχουν εφαρμόσει αυτά τα χρώματα;

Μία επί πλέον απόδειξη του εν λόγω ψέματος είναι πως, αν και ο Παρθενών της Νashville είναι ακέραιος, δεν μπορεί να φθάσει την ομορφιά του μισογκρεμισμένου Παρθενώνος των Αθηνών. Ο Παρθενών των Αθηνών έστω και σε αυτήν την κατάσταση φαίνεται ωραιότερος, μεγαλοπρεπέστερος, λεπτοφυέστερος, κομψότερος και με φωτιστική διαφάνεια και αίγλη. Ο λόγος είναι, διότι, το συγκεκριμένο έργο διαμορφώθηκε για να φαίνεται κάτω από τον Αττικό ήλιο και όχι κάτω από τον ήλιο της Nashville. Η μορφή του είναι προσαρμοσμένη στο Αττικό φως, ώστε να δύναται να σμιλεύεται και να αποκαλύπτεται από το φως και όχι από την σκιά όπως καταλήγει να αποκαλύπτεται ο Παρθενών της Nashville. Γι’ αυτό οι κίονες του Παρθενώνος της Nashville φαίνονται παχύτεροι των κιόνων του Αττικού Παρθενώνος, αν και ιδίου πάχους.

Η ελληνική τέχνη από την αρχαιότητα έως το Βυζάντιο υμνούσε το φως και αυτό ήταν το κύριο θέμα της. Η επισταμένη αποτύπωση του φωτός, φυσικού και πνευματικού, υπήρξε το διαχρονικό, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της και η ασυναγώνιστη μαεστρία της.

Της Βασιλείας Δερουκάκη