ΕΠΙΣΤΟΛΗ-ΧΑΣΤΟΥΚΙ! «Έτσι με κατάντησαν ''δημόσιο υπάλληλο''...»
Επιστολή χαστούκι για την Παιδεία και την υπαλληλία
Χάρη στη δουλειά μου έχω την τύχη να συναντάω πολύ κόσμο, να «στήνω αυτί» παντού για να μάθω τι κάνει και πώς σκέφτεται ο κόσμος, και να γίνομαι αποδέκτης προφορικών ή γραπτών καταθέσεων ψυχής ανθρώπων που κάπου «θέλουν να τα πουν» για ν’ ακουστούν.
Την επιστολή που δημοσιεύω σήμερα μου έστειλε ένας καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης σε ανύποπτη πολιτικά στιγμή. Τη φύλαξα για να την απευθύνω στο πολιτικό προσωπικό της χώρας, αλλά και στους συναδέρφους του και τους γονείς σε πιο κατάλληλη στιγμή.
Χτες ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης διασταύρωσαν τα ξίφη τους στη Βουλή στην πλάτη της πολύπαθης Παιδείας. Ταυτοχρόνως, η υφυπουργός Εργασίας κ Θεανώ Φωτίου κατηγόρησε το προσωπικό του υπουργείου της ότι σε ποσοστό 75% είναι απαίδευτο, δε δουλεύει, δεν προσφέρει, με εξαίρεση τους νέους.
Η επιστολή λοιπόν τους αφορά όλους. Πολιτικούς, υπαλλήλους, γονείς. Αλλά, κυρίως αφορά στους νέους.
Σ αυτούς τους νέους την αφιερώνω γιατί σ αυτούς ανήκει το μέλλον. Και μαζί, τους ανήκει το καθήκον να πάρουν αυτή τη σάπια πολιτικά και κοινωνικά χώρα και να την ξηλώσουν. Χτίζοντάς την έτσι που να τους αξίζει. Είναι η μόνη τους ελπίδα.
Η επιστολή, που δεν διεκδικεί δάφνες λογοτεχνίας, αλλά αποπνέει πόνο, είναι η ακόλουθη:
« Έτσι με κατάντησαν «δημόσιο υπάλληλο»
«Ο κόσμος λέει πολλά για τους δημοσίους υπαλλήλους (ΔΥ). Μιλάνε για βλακεία, τεμπελιά, ανευθυνότητα, αναλγησία και γενικά δεν μιλάνε καθόλου κολακευτικά. Ως δημόσιος υπάλληλος οφείλω να ομολογήσω ότι πολλά απ αυτά που λέγονται για μας είναι αλήθεια, όμως θέλω να υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Γιατί σαν κι εμένα υπάρχουν πολλοί άλλοι, χιλιάδες.
Πριν διοριστώ εργαζόμουνα για χρόνια στον ιδιωτικό τομέα. Ήμουνα καλός στην δουλειά μου αλλά έβλεπα ότι δεν είχε μέλλον, ενώ ταυτόχρονα έβλεπα ότι οι ΔΥ είχανε ένα σωρό κεκτημένα με λιγότερα προσόντα και πολύ λιγότερο κόπο. Έτσι αποφάσισα να αγωνιστώ για μια καλύτερη δουλειά, ακριβώς όπως θα έκανε κάθε άνθρωπος με ικανότητες.
Έδωσα εξετάσεις στον ΑΣΕΠ και διορίστηκα καθηγητής στη μέση εκπαίδευση. Η αναλογία διοριστέοι / υποψήφιοι στον κλάδο μου ήταν 1:15, έτσι δικαιούμαι να λέω ότι είμαι ένας από τους καλύτερους στο αντικείμενό μου. Ίσως γι' αυτό να ξεκίνησα με αίσθημα ευθύνης και με διάθεση να προσφέρω στα παιδιά γνώσεις υψηλού επιπέδου και όχι μόνο.
Πολλά χρόνια έχουν περάσει από τότε κι έχω δει πολύ καλά τι συμβαίνει στην εκπαίδευση, ενώ είμαι βέβαιος ότι κάτι αντίστοιχο συμβαίνει σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να συμβαίνει κι αλλιώς αφού ολόκληρη η χώρα είναι έτσι. Συγκεκριμένα:
α) Λαϊκισμός
Ένας Έλληνας πολιτικός γνωρίζει πολύ καλά ότι θα προωθήσει καλύτερα την καριέρα του όχι αν αφήσει έργο αλλά αν ευχαριστήσει τον όχλο. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην εκπαίδευση. Έχουν περάσει ένα σωρό νόμους για να μπορεί ο κάθε μαθητής να περνάει τις τάξεις χωρίς να διαβάζει καθόλου και με αναρίθμητες απουσίες. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτό παίζει και μια μεγάλη μάστιγα της ελληνικής κοινωνίας που είναι τα "κοινωνικά κριτήρια". Αυτό είναι το καλύτερο βοήθημα στον πολιτικό για να αυξήσει την πελατεία του, ενώ στην εκπαίδευση το λέμε "παιδαγωγικοί λόγοι".
Αν βρεθεί ένας τρελός καθηγητής που επιχειρήσει να κάνει την δουλειά του υπεύθυνα, δέχεται αφόρητες πιέσεις, άσε που αν βάζει χαμηλούς βαθμούς θα του πουν ότι τα παιδιά δεν μαθαίνουν σ’ αυτόν ενώ αντιθέτως οι καθηγητές που χαρίζουν βαθμούς είναι καλοί και τα παιδιά... μαθαίνουν!
Εδώ φτάσανε στο σημείο να μπορεί ο καθένας να συνεχίζει και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (!) ενώ η βάση του 10 πολεμήθηκε ανελέητα (για παιδαγωγικούς λόγους) και τελικά καταργήθηκε. Φτάνει να σκεφτεί κανείς ότι ακόμα και ύστερα από τόσα χρόνια κρίσης εξακολουθούν να υπάρχουν σχολές-φαντάσματα, ενώ ακόμα και οι αιώνιοι φοιτητές που με μεγάλη καθυστέρηση και πολλές υπαναχωρήσεις τελικά διαγράφηκαν, τώρα επανεγγράφηκαν!
β) Σαπίλα
Όπως σε ολόκληρη τη χώρα, έτσι και στην εκπαίδευση το φακελάκι και το μέσο οργιάζουν. Οι "παιδαγωγικοί λόγοι" γίνονται επικλητοί πιο εύκολα όταν οι γονείς του μαθητή έχουν γνωστό κάποιον καθηγητή του σχολείου ή είναι σε θέση που μπορούν να πιέσουν ή να πληρώσουν για ιδιαίτερο. Η πίεση μπορεί να είναι είτε άμεση στον εκπαιδευτικό είτε ιεραρχικά (ιδιαίτερα αν πέσουν σε ξεροκέφαλο που θέλει να κάνει το σωστό).
Επίσης υπάρχουν αρκετοί εκπαιδευτικοί που όταν μιλάνε για συναδελφικότητα εννοούν όχι αλληλοϋποστήριξη αλλά ιδιαίτερη μεταχείριση στα παιδιά τους. Το λένε, το πιστεύουν και θεωρούν αυτονόητο (κεκτημένο ας πούμε) ότι θα την έχουν!
Προσωπικά ονομάζω αυτό το φαινόμενο "τυπική ελληνική σαπίλα" και τους συγχαίρω που εκπαιδεύουν τα παιδιά τους σωστά ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν σε αυτήν τη χώρα.
γ) Γραφειοκρατία
Στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας το δημόσιο εξακολουθεί να δουλεύει με χαρτομάνι. Α, ναι καταγράφονται τα πάντα στον computer, όμως η χαρτούρα παραμένει. Έτσι ενώ όλοι οι βαθμοί περνιούνται στον computer, τον περασμένο Σεπτέμβριο παρακολούθησα στο σχολείο μου έναν πανικό που διήρκησε σχεδόν 20 λεπτά:
Τρεις συνάδελφοι προσπαθούσαν να βρουν με τι χρώμα έπρεπε να περάσουν τους βαθμούς των εξετάσεων του Σεπτεμβρίου στην καρτέλα του μαθητή. Ένας έψαχνε στο Internet για νόμους ενώ 2 άλλοι ψάχνανε πυρετωδώς καρτέλες περασμένων ετών. Έλα όμως που κανένας δεν μπορούσε να μείνει στο λύκειο με τη νομοθεσία που υπήρχε τότε, την οποία επανέφερε ο υπουργός παιδείας που χαρακτήρισε την αριστεία ρετσινιά.
Βρήκανε κάποιες καρτέλες για το Γυμνάσιο, αλλά είναι ίδια τα χρώματα και για το Γυμνάσιο και για το Λύκειο; Βλέπεις υπάρχουν πολλά και εύκολα μπερδεύεσαι: Με μπλε οι βαθμοί των 4μήνων, με μαύρο οι μέσοι όροι των 4μήνων, με πράσινο οι εξετάσεις του Ιουνίου και με κόκκινο ο τελικός βαθμός. Δεν πρόσεξα τελικά ποιο είναι το χρώμα για τον Σεπτέμβριο (ίσως κάποιο 5ο) γιατί δεν με ενδιαφέρει να το μάθω κι ελπίζω να μην καταστραφεί ο κόσμος αν ποτέ χρησιμοποιήσω λάθος χρώμα.
δ) Πολυνομία, ανασφάλεια και ανελέητη παρέμβαση του κράτους
Η εκπαιδευτική νομοθεσία αλλάζει πιο συχνά και από τη φορολογική. Το υπουργείο κάθε χρόνο καθορίζει την εξεταστέα ύλη και τις αναθέσεις μαθημάτων για ΟΛΕΣ τις τάξεις και ποτέ δεν είναι ολόιδια με την προηγούμενη χρονιά. Πολλές φορές μάλιστα οι αλλαγές γίνονται κατά την διάρκεια του σχολικού έτους.
Ενώ όλοι συμφωνούν ότι το περιεχόμενο και η μέθοδος διδασκαλίας πρέπει να προσαρμόζονται στις ανάγκες και τις δυνατότητες του μαθητή, υπάρχει πάντα ένας σοφός υπουργός κι ένα μάτσο σοφοί σύμβουλοι που αποφασίζουν πόσο πρέπει να επιμείνει ο καθηγητής στην κάθε ενότητα (ω, ναι κρατάνε τα προσχήματα με μια φράση ότι είναι απλώς ενδεικτικό), ποιες ασκήσεις θα πρέπει να μην διδαχθούν, τι να αξιολογηθεί από κάθε άσκηση, πώς θα πρέπει να γίνει η αξιολόγηση των μαθητών ενώ ακόμα και οι διδακτικοί στόχοι για την κάθε ενότητα γράφονται στην εφημερίδα της κυβέρνησης!
Και το αμίμητο: "...το δεύτερο θέμα πρέπει να αποτελείται από 2 υποερωτήματα. Το πρώτο υποερώτημα πρέπει να βαθμολογείται με 13 μονάδες και το δεύτερο με 12..." γραμμένο στην εφημερίδα της κυβέρνησης.
Τους είναι βλέπεις αδιανόητο ότι μπορεί να υπάρξει κάποια λεπτομέρεια για την οποία δεν θα αποφασίζουν αυτοί. Είναι πλέον τόσο ισχυρά παγιωμένη η αντίληψη ότι πρέπει τα πάντα να αποφασίζονται κεντρικά ώστε μπορεί τα τελευταία 30 χρόνια να έχει αλλάξει πάρα πολλές φορές το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά ούτε καν έχω ακούσει την άποψη ότι θα πρέπει η κάθε σχολή να είναι αυτή που θα ορίζει σε ποια μαθήματα θα πρέπει να εξετάζονται οι μελλοντικοί φοιτητές της. Ακριβώς δηλαδή όπως συμβαίνει στις προηγμένες χώρες.
Ακόμα και συνάδελφοι που κάνουν προσωπικές σκέψεις γι' αυτό το θέμα δεν λένε κάτι τέτοιο. Στην Ελλάδα τέτοιες απόψεις είναι πλέον πέραν κάθε εμπειρίας ακόμα και φαντασίας!
ε) Ανελέητος πόλεμος κατά της αξιοκρατίας
Δεν γίνεται να έχεις και "κοινωνικά" κριτήρια και αξιοκρατία. Φυσικά η πολιτική πελατεία υπάρχει στα πρώτα και γι' αυτό και συνεχώς προωθούνται. Κάποια στιγμή δεν πήγαινε άλλο και δημιουργήθηκε το ΑΣΕΠ. Όμως σιγά-σιγά παρακάμπτεται και μάλιστα ο υπουργός παιδείας που χαρακτήρισε την αριστεία ρετσινιά δήλωσε ότι θα το καταργήσει τελείως, όπως άλλωστε και τα πρότυπα και οτιδήποτε άλλο που θα δυσαρεστεί τους πολλούς, που θα ζηλεύουν βλέποντας το παιδί του γείτονα να τα καταφέρνει καλύτερα.
Πώς να μην «βλακέψει» όποιος είναι στο δημόσιο; Πώς να μην αρχίσει να τα γράφει όλα, όταν βλέπει ότι ακριβώς όπως και στον στρατό όποιος είναι υπεύθυνος βρίσκει τον μπελά του ενώ όποιος είναι άχρηστος περνάει καλά;
Πως πρέπει να αντιδράσω όταν βλέπω ένα σωρό "συναδέλφους" να ακολουθούν την αρχή «το παίζω στριμμένος και απαυτώνω την κοινωνία» και μάλιστα όχι μόνο να μην απολύονται αλλά να τους περνάει; Κι επειδή η συνήθεια γίνεται δευτέρα φύση, έχω καταντήσει κι εγώ δημόσιος υπάλληλος. Άλλωστε πλέον έχω μάθει ότι δεν μπορείς να τα βάλεις με τον βούρκο.
Κάθε προσπάθεια να προσφέρεις αληθινό έργο χτυπιέται από
α) μαθητές και γονείς που βλέπουν χαμηλούς βαθμούς ή ότι ο κακόμοιρος ο κανακάρης τους δυσκολεύεται και δεν έχει χρόνο για βόλτα,
β) προϊσταμένους που δεν θέλουν να τους ζαλίζουν οι γονείς,
γ) συναδέλφους που καταλαβαίνουν ότι κάνεις σοβαρή δουλειά και ανησυχούν ότι θα χαλάσεις την πιάτσα.
Μας είπανε κάποτε για αξιολόγηση και με κάνανε να σκάσω στα γέλια. Με τι κριτήρια θα γίνει; Θα αποφασίσει ο όχλος και θα επιλέξει όσους βάζουν βαθμούς; Η πολιτική ηγεσία που ενδιαφέρεται μόνο να ικανοποιήσει τον όχλο; Ή μήπως οι προϊστάμενοι που θέλουν να ικανοποιούν και τον όχλο και την πολιτική ηγεσία;
Έτσι από ένας επιστήμονας μέσα στο top 6% κατάντησα κι εγώ δημόσιος υπάλληλος με τα όλα μου. Έχω μονιμότητα, έχω κεκτημένα. Και όπως είπα στην αρχή, σαν κι εμένα υπάρχουν 1000άδες άλλοι. Επειδή όμως έχω ακόμα κάποια ίχνη ηθικής γράφω αυτό το γράμμα και έχω να συνοψίσω σε μία μόνο φράση:
Το δημόσιο ούτε το εξυγιαίνεις ούτε το αξιολογείς γιατί απλούστατα δεν μπορείς. Αυτό το δημόσιο το ΞΗΛΩΝΕΙΣ!»
Με εκτίμηση
Διονύσης»
Και για τη μεταφορά
Γ. Παπαδόπουλος-Τετράδης
ΥΓ. Ο επιστολογράφος χρησιμοποιεί τη λέξη όχλος με την οπτική που αντιμετωπίζουν το λαό οι εξουσίες.
