ΑΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΗΚΑΝ ΕΓΓΡΑΦΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΩΝ ΤΟ 1985...
του Φόρειν Οφις που αποχαρακτηρίστηκαν σήμερα.
Η συνάντηση υψηλού επιπέδου των Κυπριανού - Ντεκτάς στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, τη Νέα Υόρκη, το 1985, βρίσκεται στο επίκεντρο των αναφορών των εμπιστευτικών εγγράφων του βρετανικού πρωθυπουργικού γραφείου από εκείνη τη χρονιά, που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα. Τα έγγραφα ρίχνουν φως και στη συνάντηση Κυπριανού- Θάτσερ στο Λονδίνο, τις υποδείξεις του Λονδίνου στη Λευκωσία για την τακτική που έπρεπε να ακολουθήσει για την επίλυση του Κυπριακού αλλά και την υποβολή του αιτήματος στο Λονδίνο για πιθανή ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ με την Τουρκία να εμφανίζεται απρόθυμη να στηρίξει την κυπριακή ένταξη στην Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Η συνάντηση των Κυπριανού - Θάτσερ στο Λονδίνο ήταν μία ενδιάμεση στάση τρεις ημέρες πριν την Συνάντηση Κορυφής της Νέας Υόρκης για το Κυπριακό. Η συνάντησή τους πραγματοποιήθηκε στις 14 Ιανουαρίου του 1985. Τότε η Θάτσερ του είπε ότι η Τουρκία ήθελε λύση του Κυπριακού και ότι η Άγκυρα το είχε διαμηνύσει και στον τότε ηγέτη του ψευδοκράτους, Ραούφ Ντεκτάς. Αυτό όμως, τόνισε η Θάτσερ, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο Ντεκτάς θέλει λύση. Τέλος, η Θάτσερ είπε στον Κυπριανού ουκ ολίγες φορές ότι, το να εγείρει η Κύπρος ζήτημα των κατοχικών δυνάμεων θα διακινδύνευε την κατάρρευση των συνομιλιών.
Στην ίδια συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στην πρωθυπουργική κατοικία, ο Σπύρος Κυπριανού ξεκαθάρισε την πρόθεση του Λονδίνου να ζητήσει την ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ αν και γνώριζε καλά ότι η πρότασή του δεν φαινόταν ρεαλιστική. Ο ίδιος πάντως πίστευε ότι με αυτό τον τρόπο, πρόσφερε την καλύτερη μακροπρόθεσμη ελπίδα για λύση του κυπριακού. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Τζέφρι Χάου, που ήταν παρών στη συνάντηση, του είπε ότι αυτές οι ιδέες θα έκαναν πιο περίπλοκο το Κυπριακό. Κι αυτό γιατί η Τουρκία θα επέμενε να παραμείνει εγγυήτρια δύναμη . Και η Θάτσερ συμφώνησε μαζί του ότι θα ήταν δύσκολο να εγκαταλειφθούν οι υφιστάμενες διευθετήσεις εγγυήσεων. Το Λονδίνο συμβούλευσε τη Λευκωσία να μην επιμένει στην αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, σε αντίθεση με αυτό που ζητούσε ο Κυπριανού.
Η κύρια ανησυχία του Κυπριανού την οποία και εξέφρασε στην Θάτσερ, ήταν ότι θα συναντούσε σοβαρές δυσκολίες με τον Ραούφ Ντενκτάς στην αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων. Ο Ντενκτάς την ίδια μέρα είχε επαναλάβει από την Άγκυρα ότι δεν υπήρχε θέμα συμφωνίας, εκτός και αν η Τουρκία παρέμενε εγγυήτρια δύναμη και πως αν οι Ελληνοκύπριοι πίστευαν ότι θα κατάφερναν πλήρη ελευθερία διακίνησης και εγκατάστασης, ζούσαν σε ψευδαισθήσεις.
Επιπλέον, οι Βρετανοί έδιναν λεπτομέρειες για τις προτάσεις του Κυπριανού για επίλυση του Κυπριακού λύση. Βασική προϋπόθεση για λύση, η αποστρατικωποίηση. Σε πρώτο στάδιο, αποχώρηση όλων των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων μαζί με τους εισαγόμενους εποίκους από την Τουρκία. Αργότερα, αποχώρηση των ελληνικών και τουρκικών στρατευμάτων, που βρίσκονται στην Κύπρο βάσει της Συνθήκης Συμμαχίας, και διάλυση της Εθνικής Φρουράς και των σωμάτων ασφαλείας των Τουρκοκυπρίων. Ακολούθως, διεθνής δύναμη των Ηνωμένων Εθνών, αποτελούμενη από χώρες που δεν είχαν άμεση ανάμιξη με την Κύπρο.
Τέλος, σε ό,τι αφορά την έκβαση της Συνόδου Κορυφής στη Νέα Υόρκη για το Κυπριακό, οι Βρετανοί είχαν προεξοφλήσει, όπως τονίζει το βρετανικό διπλωματικό σημείωμα, ότι θα οδηγηθεί σε αποτυχία. Σύμφωνα με τους Βρετανούς, ο γγ του ΟΗΕ φαίνεται να είχε υπερεκτιμήσει το βαθμό συνεννόησης και της προθυμίας συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών στο τέλος του τρίτου γύρου των συνομιλιών και κατά συνέπεια η συνάντηση κορυφής ίσως ήταν καταδικασμένη εξαρχής.
